cf. Արուեստակեմ.
Venus, Lucifer;
devil.
dressed in a black or dark coat.
dull, dark, black, gloomy, sad, melancholy.
cf. Արջնատես.
fennel-flower.
to utter, to pronounce.
pronunciation.
produced;
—ն, product
to produce;
to express.
to extravasate.
extravasation.
to drive out, to banish, to exile.
to crown.
excentric.
excentricity.
cf. Արտալածեմ.
to declare, to express, to utter.
to expire, to die;
to exhale;
to exude, to perspire, to transpire.
to survey;
to measure (land).
cf. Աքսորեմ.
to pronounce, to utter, to articulate, to sound, to recite.
that causes, produces tears, that weeps.
melting in tears, weeping.
to weep, to shed tears;
to lament, to groan, to complain;
to deplore.
lamentable, deplorable.
to shine, to sparkle, to be resplendent;
to glitter.
to put out, to drive out, to exclude.
top, summit, the highest part of a mountain, of an edifice.
eye-lid, eye-lash.
cf. Արտորայ.
cf. Արտասուաբեր.
sun and moon.
to fly in the air.
near the sun.
solar;
luminous, bright, celestial.
cf. Արփեան.
beautiful, luminous like the sun, bright, brilliant.
that walks in the light;
that goes like the sun;
bright, luminous.
royal;
kinglike, kingly, royally.
royal;
— թագաւորութիւն, reign;
— տիկին, queen, royal princess.
archbishop, metropolitan.
archiepiscopal.
archbishopric
archiepiscopacy.
cf. Արօրադիր առնել.
noble, excellent, much honoured, very estimable.
archpriest, parish-priest.
court, nobility.
captain of robbers.
abjuring, changing one's faith;
— լինել, to change one's faith, to renounce one's belief, to abjure one's religion.
bird-catching, fowling;
եղանակ հաւորսութեան, shooting season.
strong, powerful, mighty, vigorous, valiant;
robust, lusty, stout;
potent, energetic, efficacious;
—ն, —ն երկնից եւ երկրի, the Almighty, Omnipotent;
—ք, the mighty of the earth;
— զօրութեամբ, very strong, most valiant, mighty;
— թեւարկու, a professed or open protector.
marauder, rover, robber, brigand;
— ծովու, sea-robber, pirate, free-booter, corsair, sea-rover;
—ք, marauding, plundering;
piracy;
հինից պարապիլ, to become a highwayman, to rob, to plunder;
հինի or հինիւ ելանել, to take to the highway, to over-run or scour, to make incursions;
զի՞նչ քան զայն — եւ աղաղակ կայցէ, what can be more grievous or more barbarous than that ?.
Hyades;
անձրեւածին —, the watery -.
to wonder, to marvel, to be astonished, surprised, amazed;
to fall into ecstasies or raptures, to fall from the clouds;
հիացեալ զարմանամ, I am lost in wonder, I am filled with admiration.
admiration, astonishment, surprise, wonder;
charm, enchantment;
ecstasy;
աստուածահրաշ —, rapture, trance, divine ecstasy;
— or ի — ածել, — արկանել, cf. Հիացուցանեմ;
լինել ի —, to be the admiration of;
արկանել — ի վերայ ուրուք, to plunge into ecstasies, to enrapture;
— է մտաց լսել, it is surprising to hear.
foundation;
base, basis;
foot, bottom;
back, back part;
foundation, establishment;
— աղանալի, salifiable base;
— ի վեր, from top to bottom;
thoroughly, utterly;
— ի յատակ, to its very foundations;
down to the ground, to the bottom;
— or հիմունս արկանել, to lay the foundations of, to found;
— ի վեր առնել, կործանել, տապալել, յատակել, to cast to the earth, to throw, cast or pull down, to overthrow, to overwhelm, to subvert, to demolish, destroy or ruin utterly;
ի հիմանց կործանիլ, to be overthrown;
— լինել իրիք, to be the foundation of;
անկանիլ հիման, to have laid the foundation;
ի վերայ հաստատուն հիման, on a solid foundation.
thoroughly, to the bottom;
— գիտել, ուսանել, to know, to learn -.
old, worn, decayed;
ancient, antique;
-ք, the ancients;
antiquity;
ի հնումն, anciently, formerly, a longtime since, in days of yore;
ի — or ի հնոց ժամանակաց, ի հնոց ժամանակաց հետէ, ab antiquo;
— կտակարան, the old testament;
— մատեանք, ancient codes;
ի հնումն եւ ի նորումն, in ancient and modern law;
— լուսին, waning moon;
հին աւուրց, old aged in years, grown old;
— աւուրցն, Ancient of days, the Eternal, the Most High;
— աւուրց մանուկն, the Eternal Son;
— աւուրց զօրական, a veteran;
անտառ — աւուրց մայրեաց, a forest of ancient cedars;
— աւուրց ատելութիան, rancour, inveterate hate.
marauder, plunderer, robber, brigand;
— առնել, to go marauding, to plunder, to pillage, to sack, to ravage, to rifle.
five;
fifth;
երիւք հնգօք ամօք, for fifteen years, for three lustra;
պակաս քան զյիսուն հնգիւ չափ, forty five;
որ օր — էր ամսոյն, on the fifth day of the month.
candle, light, flambeau;
taper;
յարդարել, լուցանել, շիջուցանել զ—ն, to snuff;
to light;
to put out, extinguish or blow out a candle or light.
candle-lighter, lighting-stick;
lighter, illuminator;
lighting of candles or lamps;
Christmas eve, Epiphany, Easter eve illuminations;
public illumination;
— առնել, to light a candle.
cf. Ճօճեմ.
claw, talon, nail, paw;
երկաթի —ք, torturing hooks;
ըմբռնալ մագլօք, to seize with the claws or talons, to clutch, to grapple, to grasp, to hook.
with the claws;
— ելանել ի վեր, cf. Ի վեր մագլեմ.
cf. Մագնեստիս.
cf. Մագնեստիս.
hair;
hair, horse-hair;
nap, shag;
թուխ, սեաւ խարտեաշ, շագանակագոյն, կարմիր, աղեբէկ, սպիտակ —, dark, black, light, chestnut-coloured, sandy, grey, white hair;
գեղեցիկ, գանգուր, բարակ, կակուղ, երկայն —, beautiful, frizzled, fine, soft, long hair;
յարդարեալ, մանեկաւոր or ոլորեալ, գալարուն, խոպոպի —, dressed, crisped, in ringlets, curled hair;
կարճ, տափակ, դիզացեալ, խառնափնդոր, կարծր, իւղոտ —, short, straight, standing up, dishevelled, stiff, greasy hair;
կեղծ —, false hair;
—ք այծեաց, goat's hair;
—իւ չափ, a hair's breadth farther;
exactly, to a hair;
ի —է ոչ վրիպիլ, to hit the mark;
cf. Հեր.
cf. Մազապուրծ զերծանիլ;
cf. Մազապուրծ ճողոպրիլ.
cf. Մազապուրծ զերծանիլ.
in agony, dying, at the last gasp;
— մերձ ի մահ լինել, to be very low, dying, to be giving up the ghost, in the pangs of death, on one's death-bed.
camel;
cable, hawser, rope;
*wedge;
դիւրին է մալխոյ մտանել ընդ ծակ ասղան, it is easier for a camel to go through the eye of a needle.
cf. Մախիզեալ.
curds, curdled milk, clotted cream;
*— ծախեմ, puss in the corner;
*— ծախեմ խաղալ, to play at puss in the corner.
cf. Ըստանձնեմ.
cf. Վերնագիր.
cf. Վերնագիր.
flux or flow;
— եւ տեղատութիւն, the ebb and flow, tide.
death, decease, departure from this life;
massacre, slaughter, carnage, butchery;
plague;
— անասնոց, epizooty, murrain, rot;
—ունք, mortality;
արհաւիրք —ու, pangs, terrors of death;
վճիռ —ու, sentence, decree of death;
—ու չափ, mortally, to death;
at the cost of one's life;
մեղք —ու չափ, deadly or mortal sin;
այն հիւանդութիւն չէ ի —, that illness is not to death, not mortal, or fatal;
քեւ մազապուր եղէ ի —ուանէ, I owe you my life;
բնական, երջանիկ, փառաւոր, յաւերժական —, natural, happy, glorious, eternal death;
յանկարծական, անճողոպրելի, բռնական, տարաժամ, եղեռնական, աղետալի, ողբալի, ցաւագին, ամօթապարտ, խայտառակ —, sudden, certain, violent or unnatural, untimely, tragical, sad, deplorable, painful, shameful, ignominious death;
մերձ ի — լինել, to be dying, near one's last moment, to breathe one's last, to be at the point of death, at the last gasp;
ի դրունս —ու հասանել, to be at death's door;
հիւանդանալ ի —, to be deadly sick;
բնական —ուամբ մեռանել, to die a natural death;
ընդ —ուամբ արկանել, —ու պարտ առնել, to sentence, to condemn to death;
ի — մատնել, տալ ի —, —ու սպանանել, to deliver to death, to put to death;
երթալ ի —, to go in search of death;
to rush on death;
դիմագրաւ լինել, խիզախել ի —, to face, to dare death;
խնդրել — անձին, to desire, to wish for death;
երկնչել ի —ուանէ, to dread, to fear death;
—ու հասանել, to meet death;
խոցիլ առ ի —, to be mortally wounded;
զ—ու գան հարկանել, to beat to death;
—ու վախճանիլ, ճաշակել զ—, to die, to depart from this life;
ածել —ունս, to carry or bring death.
worthy of death, deserving death;
condemned to death;
— առնել, առ —ս ունել, to condemn to death.
deadly, mortal, mortiferous, pestilential;
cf. Մահկանացու;
mortal;
—ք, mortals;
mankind;
— մեղք, հիւանդութիւն, վէրք, թշնամի, deadly sin;
mortal sickness;
fatal wound;
deadly enemy.
lunula, crescent, waxing or waning moon;
crescent shaped ornament, lunette;
meniscus;
— եղջիւրք, the horns of a crescent.
bed, couch, mattress;
coffin;
— առկախեալ, hammock;
երկաթի —, iron bedstead;
— ծալածոյ, folding-bed;
field-bed;
— հովանաւոր, canopy bed;
սիւնազարդ —, four-post bedstead;
ի —ճս մահու, on one's death-bed;
անկեալ դնիլ ի —ճս, to take to one's bed, to keep one's bed, to be bed-rid;
ելանել յօտար —ճս, յանցանել ըստ —ճս իւր, to defile another's bed;
cf. Անկողին.
mortal, extreme;
mortally, to death;
— ատել, to hate mortally, to bear a deadly hatred, to abhor, to loath.
sieve, riddle, bolt, bolter;
կող —ից, hoop of sieve;
— մեղուաց, honey-comb, cell.
bile, gall;
gall, spleen, rancour, wrath, choler;
սեաւ —, black bile, atrabiliary humour;
անցք —ի, gall-duct, gall-pipe;
աւազ —ի, gall-stone;
ի դարնութեան —ի կալ, to be in a very bad humour;
cf. Թափեմ.
a vice;
— ձեռաց, hand-vice.
press;
wine-press, cider-press, oil-press;
— պտուտակաւոր, screw press;
— կերպասուց, calender, hot press;
— տպագրութեան, printing press;
— ջրաբաշխական, hydraulic, water press;
— դրամակոփ, balancier beam.
May;
առաջին օր —ի, May-day;
ծաղկաքաղ լինել յառաջնում աւուր —ի, to go maying;
յամսեանն —ի, in the month of -.
mother, mamma;
matrix, mould;
mother, author, cause, source, spring, rise;
cf. Մայրագիր;
— անասնոց, dam, mother;
— թռչնոց, mother, ben;
մեծ —, grand-mother;
— հասարակաց, our common mother, earth;
— եկեղեցի, եկեղեցեաց, mother church;
cathedral, basilic;
— լեզու, mother tongue;
— քաղաքաց, metropolis, capital;
— արեւու, the west, sun-set;
— վանից, մարց պետ, abbess, prioress;
— գեղեցիկ, nurse, wet nurse;
foster-mother;
անգործութիւնն է — ամենային ախտից, idleness is the mother of all vice;
ազնիւ, գորովագութ —, good, tender mother;
անպիտան, չար —, bad, ill-natured mother;
— լինել, to be a mother;
կորուսանել զ— իւր, to lose one's mother;
ի — դարձուցանել, to put out, to extinguish or blow out;
թաղիլ ի —ն ամենեցուն, to return to mother earth;
արեգակն ի —ն դառնայր or մտանէր, the sun was setting.
mustard, mustard-plant, mustard-seed;
անօթ —նխոյ, mustard-pot;
հատ —նխոյ, grain of mustard-seed;
սպեղանի ի —նխոյ, mustard plaster, poultice or cataplasm, sinapism.
spinning-mill, factory;
— բամբակի, cotton-mill;
— մետաքսի, silk-mill.
(ցորենոյ) sickle, reaping-kook;
(խոտոյ) scythe.
surgeon-accoucheur, man-midwife;
midwife;
— լինել, to deliver a woman, to perform the office of midwife.
childbed, childbirth, confinement, labour, delivery, lying-in;
երկունք մանկածնութեան, the pains of labour;
մեռանել ի մանկածնութեան, to die in childbed.
infancy, childhood;
youth;
minority;
cf. Մանկ;
քաջառոյգ, գեղածիծաղ, զբօսասէր, խայտալից —, lively, sprightly, playful, sportive or cheerful youth;
անդստին ի մանկութէնէդ, from your earliest years, from your youth;
ի գեղածաղիկ մանկութեան, in the bloom of youth;
in the prime of life;
անցանել զառաջին մանկութեամբ or ըստ տիս մանկութեան, to be past youth;
եւ — անցանէ, youth must have its time;
cf. Զուարթածաղիկ.
spinning;
twisting;
weaving;
turn, bend, winding;
winding, complication, intricacy, intrigue, entanglement;
— բանից, ambages, circumlocution, circuit, roundabout way;
beating about the bush, circumlocutory speech;
— մտածութեանց, caprice, whim, fancy, freak;
— ականջաց, helix, the outer margin of the ear.
babe, baby, little child;
young child, little boy, boy, lad;
youngster, stripling;
soldier, warrior;
servant, domestic;
— մատաղ, babe, infant;
— տղայ, child, little boy;
մանկունք եկեղեցւոյ, ուխտի մանկունք, clergy;
choristers;
մանկունք առագաստի, paranymphs, bridegroom's friends;
— կնամարդի, effeminate young man;
— նաւի, ship-boy, cabin boy;
— արքայի, court-page;
ինքնակալն —, the young prince;
մանկունք, my children;
— դու, young man;
— եմ ես, I am young;
—տիովք վախճանեալ, dead in youth;
cf. Ընտրան, cf. Ծեր.